Drie jaar geleden heeft de provincie in een lokaal huis-aan-huisblad kenbaar heeft gemaakt dat er op 10 februari 2015 in Markelo een informatie-avond over de plannen op de Sallandse Heuvelrug zou komen en dat er van 9 februari tot en met 23 maart 2015 zienswijzen konden worden ingediend. Die plannen zouden gaan leiden tot zeer ingrijpende maatregelen, nl. het omvormen van tientallen hectaren bos naar heide. Dit onderwerp is belangrijk genoeg om tenminste de omwonenden goed te informeren. Het is onvoldoende om via het ‘lokale sufferdje‘ te communiceren. Strict genomen, heeft de provincie aan de regels voldaan, maar het bericht is de meeste bewoners van de Helhuizen ontgaan. Er waren slechts één of twee mensen uit ons buurtschap aanwezig. Tegelijkertijd schrijft de provincie in haar Natura2000-Beheerplan (042) op pagina 22: “Uitgangspunt is steeds het realiseren van ecologische doelen met respect voor en in een zorgvuldige balans met wat particulieren en ondernemers willen. Het opstellen van het beheerplan vindt daarom plaats in overleg met alle direct betrokkenen zoals eigenaren, beheerders, gebruikers, waterschappen, gemeenten, natuurorganisaties en omwonenden. Samen geven ze in dit beheerplan invulling aan de balans tussen beleven, gebruiken en beschermen van de Sallandse Heuvelrug”. Heeft de provincie ooit onderzocht of omwonenden zich voldoende gehoord voelden?

Informatie-avond
Op 6 april 2017 werden de buurtbewoners tijdens een drukbezette informatie-avond in Nieuw-Heeten geïnformeerd over het min of meer vaststaande beheerplan. Zowel de provincie, Staatsbosbeheer als Natuurmonumenten waren aanwezig om de omvorming van het gebied toe te lichten. Pas toen drong de ernst en de omvang van de maatregelen tot de omwonenden door. Die avond bleek al dat er enorm veel weerstand tegen de plannen bestond. Duidelijk werd dat het geen inspraakavond was. Argumenten van bewoners werden werden tegengesproken onder het mom van “er liggen opdrachten vanuit Europa” en “alles is al besloten”.

Inrichtingsplan
In het Inrichtingsplan Bosomvorming Helhuizen (hoofdstuk 6) schrijft de firma Tauw in opdracht van de provincie: “Het grootste risico bij de uitvoering van deze maatregel is het ontbreken van maatschappelijk draagvlak. (…) Het omvormen van bos resulteerde in veel maatschappelijke weerstand”. Je zou kunnen stellen dat door de bewoners bewust niet te betrekken bij de planvorming, het ministerie (en later de provincie Overijssel) zelf de maatschappelijke weerstand heeft gecreëerd. Door op het laatste moment informatiebijeenkomsten te organiseren, een informatiepaneel te plaatsen en persberichten voorafgaand aan de werkzaamheden te laten uit gaan, vult de provincie het begrip ‘participatieproces’ (§ 6.2) op een beperkte manier in. In welke fase en op welke wijze had de provincie omwonenden en andere geïnteresseerden kunnen betrekken?

Verhouding tussen provincie en bewoners
Op verzoek van de bewoners zijn er wel een paar bijeenkomsten geweest met Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. De terreinbeheerders leken begrip te hebben voor de positie en de argumenten van de omwonenden, maar bleken aan handen en voeten gebonden te zijn aan vastgestelde besluiten. Onduidelijk is gebleven in hoeverre ze actief aan de totstandkoming van die besluiten hebben meegewerkt. Kort samengevat bleek dat de maatregelen zoals die er liggen gewoon worden uitgevoerd, maar dat de bewoners mee mogen denken over kleine accentjes in het landschap. Rond de onderduikershut mochten wel wat bomen blijven staan. Staatsbosbeheer liet, wat onhandig, de bewoners draadjes wol om enkele bomen rond de schuilhut knopen, die ze graag behouden zouden zien. Op die manier leken ze akkoord te moeten gaan met de rest van het beheerplan, zo was de indruk van diverse aanwezigen. Dit voelde niet als deelname aan het participatieproces, laat staan als een antwoord op inhoudelijke argumenten op het gebied van stikstofdepositie, CO2 en instandhouding van bepaalde dieren. Participatie vraagt van alle deelnemers een iets gelijkere inbreng in het proces.