Wat schrijft de firma Tauw in het Inrichtingsplan bosomvorming Helhuizen in paragraaf 2.1? Door voedingsstoffen uit de lucht vergraste de heide in de tweede helft van de vorige eeuw. “Om dit tegen te gaan is grootschalig geplagd en zijn opslag van berken en dennen op grote schaal verwijderd. Dat leidde tot eenvormige heidevegetaties en verlies aan zuurbuffercapaciteit van de bodem. (…) De afname in plantkwaliteit leidde tot faunistische verarming, een mogelijke verklaring voor de afname van de korhoenpopulatie. Sinds 2000 is het natuurbeheer voor de Sallandse Heuvelrug gericht op variatie en vergroting van het heideareaal (omvormen van bos naar heide). Die aanpak werkt. De structuur van de droge heide is verbeterd en het areaal is vergroot. De eerste positieve effecten op de korhoenpopulatie en de nachtzwaluw zijn zichtbaar.”
Veel woorden van Tauw, maar ook consequent?
Daar valt wel wat over te zeggen: volgens Tauw leidde het plaggen van heide en het kappen van berken en dennen tot eenvormige heidevegetatie. De provincie streeft naar een gevarieerdere structuur van de vegetatie, óók weer door te plaggen en door berken en dennen te kappen. Waar wil ze heen en wat is nog oorzaak en gevolg?
Dat plaggen en verwijderen van bomen leidde volgens Tauw tot verlies aan zuurbuffercapaciteit. Dat houdt in dat de bodem verzuurt. De grond raakt bij dit proces een pH-bufferende stof (bijv. kalk) kwijt. Staatsbosbeheer wil nu weer kalk aan de grond gaan toevoegen, terwijl ze door hun eigen en bewust uitgevoerde onderhoudsactiviteiten blijkbaar zelf verantwoordelijk zijn voor het verlies aan zuurbuffercapaciteit. Ook hier weer de vraag van oorzaak en gevolg.
De afname in plantkwaliteit leidde volgens Tauw tot faunistische verarming, een mogelijke verklaring voor de afname van de korhoenpopulatie. In Tubantia van 26 maart 2017 verscheen het volgende artikel: Korhoen lijkt niet meer te redden. Hierin zegt Staatsbosbeheer-boswachter Sjaak van Dijk dat hij er diep in zijn hart niet in gelooft dat het korhoen nog te redden valt. Volgens Agnes Kleinsmit (in hetzelfde artikel), beheerder op de Sallandse Heuvelrug, zou er geld moeten komen voor onderzoek naar de vraag of de teruggang te wijten is aan inteelt, klimaatverandering of voedseltekort. Maar Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer kunnen de drie ton die dat kost, niet betalen. De vraag is op basis van welk onderzoek Tauw tot zijn conclusie komt.
Sinds 2000 wordt er al bos omgevormd naar heide en die aanpak werkt, aldus Tauw. “De eerste positieve effecten op de korhoenpopulatie en de nachtzwaluw zijn zichtbaar.” Staatsbosbeheer is dus al 18 jaar bezig met deze aanpak en wat lezen we in hetzelfde document van Tauw in paragraaf 2.4, pagina 10? “De trendmatige ontwikkeling (van het korhoen, CvD) is negatief: in 2004 waren er 15 mannetjes, in 2009 12 mannetjes, in 2011 nog 4 mannetjes en in 2012 slechts 2 mannetjes. De populatie wordt met uitsterven bedreigd.” Hoe kan een gerenommeerd onderzoeksbureau als Tauw nu volhouden dat de aanpak heeft gewerkt? Het lijkt er eerder op dat het beheer tijdens de afgelopen 18 jaar desastreus heeft uitgepakt.
Tauw zegt dat het heide-areaal is vergroot en dat door die ‘werkende aanpak’ de structuur van de droge heide is verbeterd. Hoe kan het nu dat de structuur van de heide verbetert door er nieuwe heide aan toe te voegen? Is dat niet zoiets als een kapotte auto repareren door hem langer te maken?
Vasthouden aan regels en procedures i.p.v. aan de inhoud
Het kan niet anders dan dat de deskundigen bij de provincie hebben geconstateerd dat het Inrichtingsplan van Tauw op diverse punten inconsistent is of tekort schiet. Desondanks is het op 17 april 2018 formeel goedgekeurd. Waarom wil men de niet of onjuist uitgewerkte punten niet eerst onderzocht willen hebben vóórdat men start om een stuk natuur op te offeren, terwijl men op voorhand niet zeker weet of de maatregelen gaan werken? De onzekerheid is des te groter omdat de doelstellingen niet helder en meetbaar geformuleerd zijn, zoals we in eerdere blogs hebben aangegeven. Wat we zien, is dat er heel veel (gemeenschaps)geld wordt uitgegeven aan een bijzonder duur bureau als Tauw en dat de provincie een inrichtingsplan vaststelt, dat niets dan onzekerheid biedt over de toekomst van het korhoen, nadat de afgelopen 20 jaar alle goedbedoelde pogingen op niks zijn uitgelopen. En daar moet bos voor sneuvelen, zodat men tegen subsidieverstrekkers kan zeggen dat men er “alles aan gedaan heeft” om de soort in stand te houden. Helaas wijst de realiteit erop dat men er vooral alles aan heeft gedaan om regels en procedures af te vinken.
Over de instandhouding van het korhoen valt een heleboel te zeggen. Daarover in een ander bericht méér.