13. Wat dan wel?

In verschillende vorige berichten hebben we al alternatieven voor de maatregelen van de provincie aangedragen. Daarbij kunnen onze doelstellingen wel anders liggen dan die in de opdracht aan de provincie zijn vastgelegd. De vraag is of die opdracht nog wel actueel is en of die per se ongewijzigd moet worden uitgevoerd. Het zou mooi zijn wanneer de provincie concreet kon uitleggen wat de risico’s van bijstelling zouden zijn. Daarom samen met de provincie: Red het Helhuizenbos! Op hoofdpunten:

Stikstof
Je kunt de voorgestelde ‘maatregelen’ nemen om de natuur te versterken, maar als je blijft dweilen met de kraan open, zijn die op voorhand gedoemd te mislukken.

• Het belangrijkste dat moet gebeuren, is bepalen hoe de uitstoot van stikstof kan worden teruggedrongen en daar de maatregelen op richten. Hoe kunnen we bevorderen dat er in Overijssel minder kunstmest wordt gebruikt in de landbouw? Hoe kunnen we samen met veehouders de uitstoot van stikstof beperken?
• Gebruik de wetenschap voor slimme ideeën om de stikstof die nog vrijkomt, beter op te vangen. Dat opvangen moet bij de bron en dat kan desnoods via de natuur (bos).
• Maak eerst aan het grote publiek duidelijk waarom, in relatie tot stikstof, een prachtig natuurgebied zou moeten worden opgeofferd door bos om te vormen naar heide, terwijl er al zoveel heide is! Misschien zijn die argumenten helemaal niet zo steekhoudend.
• Wacht de uitspraak van het Europese Hof inzake de PAS en het meetinstrument AERIUS af, vóórdat er ook maar een begin met de uitvoer van de maatregelen wordt gemaakt.
• Vergelijk de resultaten van AERIUS met die van een ander model en verklaar de verschillen in plaats van vast te houden aan één bepaald model.
• Maak voor iedereen inzichtelijk hoe de stikstofdepositie aan de westkant van de Sallandse Heuvelrug verloopt in de periode 2017-2019 en geef een verwachting aan van de stikstofdepositie in 2025, uitgesplitst naar de te nemen maatregelen en naar overige factoren. Uitsluitend op basis van een verwachting kan men bepalen of de maatregelen zinvol zijn en kan men vóór het ingaan van de tweede PAS-fase concluderen of de maatregelen zin hebben gehad, dan wel of er een vervolgfase nodig is.

CO₂
Gelet op de Verdragen van Kyoto en Parijs, is de balans tussen bebossing en ontbossing doorslaggevend, waarbij ontbossing een veel grotere negatieve invloed op het CO₂-niveau heeft dan het positieve effect van bebossing. Struisvogelpolitiek heeft geen zin.

• Ook al staat het formeel niet in “de opgave”, de provincie moet wel degelijk rekenschap afleggen omtrent de CO₂-gevolgen van de boskap op de Sallandse Heuvelrug.
• Net als bij stikstof, zullen de algemene maatregelen ter vermindering van de uitstoot (van CO₂) in Overijssel verder moeten worden uitgewerkt en doorgevoerd. De maatregelen moeten zich richten op de bron.
• Maak ook hier inzichtelijk hoe de CO₂-situatie in 2017-2019 verloopt en wat de verwachting is voor 2025, uitgesplitst naar de voorgestelde maatregelen en naar overige factoren.
• Op basis daarvan mag de provincie aan het grote publiek uitleggen wat de CO₂-gevolgen zullen zijn wanneer er zoveel bos wordt omgevormd naar heide.

 Korhoender
Is het realistisch of is het een utopie om te geloven dat de jaarlijks uit Zweden geïmporteerde korhoenders op de Sallandse Heuvelrug kunnen overleven?

• De verzuurde grond zou te weinig geschikt zijn voor insecten. Laat de provincie concreet maken welke middelen (kalksoort, hoeveelheid, personele inzet, materieel) er gedurende hoeveel tijd nodig zijn om de zuurgraad acceptabel te maken. En laat ze dat afzetten tegen al bestaande heide waar al jaren maatregelen worden genomen (zonder significante verbetering), als indicatie voor het nieuwe heidegebied. En laat de provincie concreet maken wat aan de westkant van de Sallandse Heuvelrug de zuurgraad nu is en wat men verwacht in 2025. Zorg voor een kwalitatieve en meetbare verbetering van de bestaande heide in plaats van nieuwe heide aan te leggen.
• Creëer midden op de heide een extensief bebouwde akker die, op loopafstand van de kuikens en op afstand van publiek, voor voldoende insecten zorgt.
• Laat de provincie eerst een oplossing verzinnen voor de genetische verarming, vóórdat men bos gaat kappen.
• Laat de provincie een landschap creëren dat (ook) geschikt is voor de dieren die van nature in het gebied voorkomen in plaats van ze af te schieten ten gunste van telkens weer nieuw geïmporteerde korhoenders.
• En laat de provincie, met alle ervaring die bestuurlijk trekker Staatsbosbeheer de afgelopen 100 jaar heeft opgedaan (dan weer korhoenders afschieten, dan weer beschermen), nu eens meetbaar maken hoeveel korhoenders er in 2025 moeten voorkomen om van geslaagde maatregelen te kunnen spreken. Pas dan kan een vervolgfase worden overwogen.
• Tot slot, laat de provincie aan het grote publiek duidelijk maken waarom bepaalde dieren in stand moeten worden gehouden die helemaal niet bedreigd worden en hoe men dat (meetbaar!) wil gaan doen.

 Waterhuishouding
Hoe zwaar weegt het belang van een gewijzigde waterhuishouding in relatie tot de te realiseren doelstellingen rond stikstofdepositie en de instandhouding van bepaalde diersoorten?

• Het zou verstandig zijn om de onderzoeksresultaten van het waterschap af te wachten en deze te combineren met het hydrologisch onderzoek van Staatsbosbeheer, teneinde te komen tot verstandige, eensluidende en meetbare doelstellingen omtrent het terugdringen van de verdroging.
• Laat de provincie duidelijk zijn over de gevolgen voor de drinkwaterinname in het om te vormen gebied.

Participatie
In het verleden heeft de overheid mooie woorden geschreven over participatie van omwonenden en belanghebbende instanties, maar is in de praktijk nogal in gebreke gebleven.

• De provincie zou bewonersparticipatie serieus kunnen nemen door hun argumenten te beoordelen als die van een gelijkwaardige partner en met bewoners een gelijkwaardige discussie te voeren (en niet alleen de weinig concrete standaardantwoorden te verstrekken). Dit programma is geen opstapeling van te volgen regels en procedures. Het gaat ergens over, ook al speelt het zich ver van het provinciehuis af. We roepen de provincie op zich te verplaatsen in andere partijen, oprecht naar hen te luisteren, vragen transparant te beantwoorden en te laten blijken dat ze serieus genomen worden. Eén of twee jaar extra op het totale traject maakt dan ook niet meer uit. En wie weet, komen jullie tot nieuwe inzichten.
• Voer de MER uit op een manier dat de milieu-effecten echt ergens om gaan en niet beschouwd worden als een set van procedures die moeten worden afgevinkt en de voortgang alleen maar hinderlijk in de weg staan.
• Samen komen we er wellicht achter dat de soep niet zo heet wordt gegeten als zij wordt opgediend. Er zijn voldoende redenen om het bos te behouden!