Dagblad Trouw besteedde op 21 maart 2019 uitgebreid aandacht aan het gebruik van glyfosaat. “Glyfosaat, vooral bekend onder de merknaam Round-up, is een veel gebruikt onkruidbestrijdingsmiddel. Onschuldig volgens de producent en een deel van de agrariërs, maar ‘waarschijnlijk kankerverwekkend’, volgens het International Agency for Research on Cancer”.
Mogelijke gevaren
Het bestrijdingsmiddel komt terecht in grond- en drinkwater. Er zijn concrete aanwijzingen dat glyfosaat te maken heeft met de grote bijensterfte van de laatste jaren. Uit onderzoek van OneWorld in samenwerking met het Belgische tijdschrift Knack is gebleken dat producent Monsanto sjoemelde met wetenschappelijke studies waarop de toelating van Europa’s meest gebruikte onkruidverdelger is gebaseerd. Interne e-mails van Monsanto die openbaar zijn gemaakt door een federale rechtbank in Californië, laten zien dat de chemiereus (nu onderdeel van Bayer) in het geheim meeschrijft aan wetenschappelijke literatuur die kijkt naar de vraag of Roundup kanker kan veroorzaken. Een jury in San Francisco heeft in maart 2019 geoordeeld dat een man kanker van dit middel heeft gekregen. Voor de derde keer moet Bayer-Monsanto schadevergoeding betalen aan gebruikers die kanker kregen. De Europese toezichthouder EFSA vindt niet dat de stof kankerverwekkend is, maar baseerde zich op niet publiek toegankelijke studies. De wereldgezondheidsorganisatie WHO stelt zich op het standpunt dat glyfosaat waarschijnlijk wel kankerverwekkend is.
Nederland
Nederland is tegen een verbod op glyfosaat, maar stelt dat de vergunning voor het middel moet worden ingetrokken als definitief blijkt dat het kanker veroorzaakt. Minister Carola Schouten van LNV heeft serieuze plannen voor kringlooplandbouw. Momenteel is Nederland binnen Europa nog een van de landen die de meeste bestrijdingsmiddelen per hectare gebruiken. Joris Baecke, portefeuillehouder Plantgezondheid van LTO Nederland stelt in nieuwe Oogst van 6 april 2019 met droge ogen dat gebruik van glyfosaat is toegestaan en past bij een goede landbouwpraktijk.
Het aloude onderploegen van onkruid bewijst al jaren dat dit een goed alternatief is. Het past binnen de gedachte van kringlooplandbouw. Als Minister Schouten die echt wil bereiken, dan zal er toch iets moeten gebeuren met een verbod op glyfosaat, wil haar geloofwaardigheid niet in het geding zijn.
Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer
De kreet bij Natuurmonumenten is ‘wij zijn groener dan groen’. Wat schetste onze verbazing bij het lezen van de Volkskrant van 16 mei 2019? Zowel Natuurmonumenten als Staatsbosbeheer gebruiken zelf glyfosaat om ongewenste planten en bomen te bestrijden. Natuurmonumenten liet de Volkskrant weten vanwege de ‘gekantelde perceptie over chemische middelen en de beeldvorming rond de organisatie als eerste grote terreinbeheerder van Nederland per direct met het middel te stoppen’. Staatsbosbeheer ‘streeft naar een zo snel mogelijke uitfasering, maar zoekt nog naar alternatieven’.
De persvoorlichter van Natuurmonumenten, Shanti Haas, heeft op de website van de vereniging een nauwelijks realistisch verhaal gezet. Natuurlijk waren ze daar al jaren bezig met de afbouw van het gebruik van glyfosaat en wilden ze er in 2020 helemaal mee stoppen. Het IPBES-rapport van de VN wordt erbij gehaald, maar dat is pas onlangs verschenen. Er werd alleen maar heel kleinschalig aangestipt met het verdelgingsmiddel. Invasieve exoten als de Japanse duizendknoop, Amerikaanse vogelkers en Amerikaanse eik zullen voortaan mechanisch worden verwijderd, ook als dat betekent dat de bestrijding complexer, arbeidsintensiever en kostbaarder wordt. En ook als dat betekent dat in enkele natuurgebieden de natuurdoelen ernstig in gevaar zullen komen. Blijkbaar waren ze daartoe pas bereid, nadat er in de samenleving veel ophef over glyfosaat ontstond. Ook hier is de geloofwaardigheid in het geding.
Wat moet er gebeuren om overheid en natuurbeheerorganisaties gewoon te laten doen waarvoor ze in het leven zijn geroepen: bescherming van de bevolking en van de natuur, zónder dat er eerst allerlei commotie moet ontstaan? Welke belangen speelden er eerst vóórdat ze bereid zijn een ommezwaai te maken? Of is het onkunde, onwilligheid? Laat ze niet vergeten dat veel van hun financiële middelen afkomstig zijn van de bevolking, voor wie zij de natuur zo goed mogelijk moeten beheren. En laat ze nog eens goed nadenken voordat ze aan de westkant van de Sallandse Heuvelrug massaal bomen kappen voor een corridor naar doodgespoten, zwaar vervuilde, vergiftigde grond, zogenaamd voor de biodiversiteit….