In juli 2019 lieten Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten aan de bewoners langs de westkant van de Sallandse Heuvelrug weten dat de bezinning op bomenkap en de ledenraadpleging ergens in november zouden leiden tot een moment om met ons mee te denken over een aangepast plan.

Bericht van de boswachters
En jawel, op 30 november ontvingen we het onregelmatig verschijnende ‘Bericht van de boswachters Sallandse Heuvelrug’. Wat valt daar te lezen?

Na de raadpleging van de leden door Natuurmonumenten, na de raadpleging van de experts door Staatsbosbeheer zijn ze er nóg niet uit. “Er zijn onzekerheden op dit moment”. Wij begrijpen dat de stikstofproblematiek totaal uit de lucht is komen vallen. Dat de PAS niet deugde was een volkomen verrassing. Dat Nederland zich gecommitteerd had aan reductie van CO2-uitstoot (en dat je daar bomen hard voor nodig hebt) stond nergens in de krant. Maar de open verbinding van de heide met omringende en intensief bebouwde landbouwgrond (lees: het kappen van zo’n 90 hectare bos) is nodig voor natuurherstel. Dat weten ze dan weer wel zeker!! Waarop is dat dan gebaseerd? Wat deugt er niet aan het bos dat het hersteld moet worden? We hebben het al zo vaak aangegeven: bos is hard nodig voor de invang van CO2, voor biodiversiteit, voor bescherming van grondwater, voor schaduw, kortom alles waar we in de klimaatopgave voor staan. Daarom is er juist nieuwe boomaanplant nodig; niet het vasthouden aan “natuurherstel” om een virtueel uitgestorven korhoen een minieme kans te geven om te overleven. In plaats van serieus op de problematiek in te gaan, gaan Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten wachten tot in 2020 de externe factoren minder onzeker zijn. Ze zouden ook een natuur- en klimaatgericht standpunt kunnen innemen en daar actie op ondernemen!

Bijlage bij de Burenbrief
Bij het per e-mail verzonden bericht van de boswachters zat een bijlage. Onder de kop dat het natuurherstel op de Sallandse Heuvelrug op de goede weg is (mind you!) staat het volgende: “Biodiversiteit in Nederland herstelt zich niet vanzelf. Het vraagt om een systeemverandering die we samen aan pakken met buren, boeren, terreinbeheerders, onderzoekers en overheden. Op de Sallandse Heuvelrug doen we dat ook”. Als buren voelen we ons op een totaal verkeerde manier aangesproken. En dat roept enige frustratie op. Als wij niet de publiciteit hadden gezocht, was het nu al één kale vlakte geweest. Op welke wijze kunnen ze claimen dat ze de systeemverandering samen met de buren aanpakken? Misschien kunnen ze eerst eens uitleggen wat ze verstaan onder natuurherstel en onder biodiversiteit. Concrete vragen over doelstellingen en resultaten worden tot op de dag van vandaag genegeerd of met een dooddoener afgedaan. De enige input die ze van de buren tolereerden, was het aanwijzen van een individuele boom die bij de gratie Gods mocht blijven staan.

Onder de kop ‘Waar staan we nu’, maken ze het nog bonter: “Drie jaar geleden startte de participatie met buren en belanghebbenden in de omgeving over het broodnodige natuurherstel en de te nemen maatregelen”. We willen het woord liegen hier niet gebruiken, maar het komt heel dichtbij het niet zo nauwkeurig omgaan met de waarheid. Graag zouden we een toelichting hebben op wat de boswachters dan verstaan onder participatie. Terwijl het beheerplan al ruim daarvoor definitief was vastgesteld, zouden ze drie jaar geleden samen met de buren zijn begonnen met het broodnodige natuurherstel. Blijkbaar hebben de grondbeheerders geen argumenten meer voor hun verwerpelijke plannen. Wat dan nog rest, is tijdelijk uitstel van de maatregelen in de hoop dat de weerstand in de samenleving verstomt, én framing: alles wat ze naar buiten brengen, moet de indruk wekken van een breed gedragen aanpak. Wie is er nou niet voor natuurherstel en biodiversiteit? Ze zijn o zo bang voor een eerlijk en op feiten gefundeerd verhaal. Zo lang ze daar niet mee komen, zal het burenprotest (met alle daarbij noodzakelijke publiciteit) gewoon doorgaan!

Onderhoud heide
In een 20 hectare groot gebied naast het bedreigde bos, dat tien jaar geleden werd ‘omgevormd van bos naar heide’, staat het vol met dennen, berken en vossenbes. Met zware machines wordt daar nu de grond vernield en een enorme partij broeikasgassen uitgestoten, die toch zo slecht waren voor de natuur. Natuurmonumenten heeft er een bordje bij geplaatst: Deze boomsopslag hebben we expres wat groter laten worden om ze nu met wortel en tak uit de grond te kunnen trekken. Gebrekkig onderhoud wordt op deze manier recht gepraat. En ja, daar is ie weer: “we doen aan heideherstel door de heide uit te breiden”. Dat is geen logica. Een mens zou er wat cynisch van worden. Nou maar hopen dat die zware machines niet over het laatste korhoen heen rijden.

Framing
Blijkbaar zijn Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten niet erg dynamisch in hun besluitvormingsprocessen. De eenmaal ingeslagen koers moet en zal behouden blijven, wat de media, wat de wetenschap en wat de samenleving ook beweren. Bij gebrek aan inhoudelijke argumenten rest ze blijkbaar niets anders dan hun plannen héél mooi voor te stellen. En dan denken dat mensen daar intrappen….