Toont bovenstaande foto van de Sallandse Heuvelrug een vorm van natuurherstel en is het mogelijk de gedachte achter deze kaalkap met behoud van enkele losse bomen te achterhalen?
Goede onderzoeksjournalistiek
NRC kwam op 27 december 2019 met een zeer verontrustend artikel. De PAS moest en zou er komen. De politiek beloofde steeds verbetering van kwetsbare Natura 2000-gebieden, maar in de praktijk kreeg de natuur steeds de laagste prioriteit. Ecologen die hun twijfels uitten, werden onder druk gezet om hun conclusies aan te passen. Met LTO werden er in het café afspraken gemaakt om boeren ruimte voor extra stikstofuitstoot te bieden.
Even wat feiten uit het artikel op een rij:
* Een taskforce, ingesteld door CDA-minister Gerda Verburg en onder leiding van voormalig Europees topambtenaar Carlo Trojan, concludeert al op 30 juni 2008 dat de stikstofuitstoot fors omlaag moet. Met het advies gebeurt echter weinig.
* Henk Bleker wordt staatssecretaris op een nieuw, samengevoegd, ministerie: dat van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Het woord ‘natuur’ is onder het eerste kabinet Rutte uit de naamgeving verdwenen. De staatssecretaris bezuinigt zo’n 60 procent op het natuurbeleid. Bleker heeft echter natuurorganisaties als Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer nodig voor een oplossing van de stikstofproblemen. Binnen de Nederlandse poldercultuur praten zij, net als werkgeversorganisatie VNO-NCW, Bouwend Nederland en de ANWB, mee over dit complexe dossier.
* Onder het kabinet Rutte II sluit PvdA-staatssecretaris Sharon Dijksma op 18 april 2014 een overeenkomst dat 56 procent van de ‘ontwikkelruimte’ die door het PAS beschikbaar komt, mag worden ingevuld door de landbouw. Het akkoord valt slecht bij Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer, maar deze organisaties gaan akkoord omdat na alle bezuinigingen op natuur er via de PAS iets van natuurherstel mogelijk wordt. LTO is bereid ter compensatie enkele maatregelen door te voeren: aangepast veevoer met minder eiwitten, met water verdunde mest en duurzamere technieken, zoals luchtwassers in stallen.
Natuurherstel binnen de PAS
Ecologen moeten vaststellen: leiden afspraken uit de PAS tot het gewenste natuurherstel en zijn ze effectief genoeg, zodat ze ook voor economisch gewin ingezet mogen worden? Daartoe worden er gebiedsanalyses gemaakt. Een ecoloog stelt dat je kunt nooit met 100 procent zekerheid kunt zeggen dat voor elk Natura2000-gebied de maatregelen tot het gewenste herstel leiden. Maar om de gebiedsanalyses in de PAS te persen, past het ministerie de resultaten van de onderzoekers aan of zet het de onderzoekers onder druk om de resultaten aan te passen. De PAS moet en zal er komen, om later geen problemen te krijgen in Brussel.
De commissie voor de milieu-effectrapportage (MER) signaleert in diverse rapporten dat de natuur geen prioriteit krijgt. De effecten van beloofde natuurmaatregelen in de gebiedsanalyses zijn te optimistisch ingeschat. Een lid van de Adviescommissie Versnelling en Verbetering Besluitvorming Infrastructuur stelt: „Het PAS zou er komen. Voor kritische noten was geen ruimte”.
Politiek
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) komt in oktober 2014 met een kritisch rapport ten aanzien van het natuurherstel, maar dan heeft staatssecretaris Dijksma de Tweede Kamer al weten te overtuigen van de PAS. Op 29 mei 2019 maakt de Raad van State een einde aan de PAS. Nederland heeft wat stikstof betreft jaren op de pof geleefd.
Henk Bleker en LTO laten in een reactie weten nog steeds achter de PAS te staan. Het ministerie van LNV laat weten: ‘Het kabinet onderzoekt hoe de ecologische onderbouwing in de toekomst nog beter kan voor de instandhoudingsdoelen van Natura 2000-gebieden’.
Sallandse Heuvelrug
Het beheerplan voor de Sallandse Heuvelrug is grotendeels gebaseerd op (en overgenomen uit) de gebiedsanalyse. Die blijkt nu onder druk van het ministerie gemanipuleerd te zijn. Even zo goed is er een heel groot gebied kaal gekapt en dreigen er nog eens tientallen hectaren bos om gekapt te worden. De overheid heeft een rol op zich genomen, die niet bij haar past. Door zich uitsluitend op economisch gewin te richten, is men voorbij gegaan aan de bescherming van het leefmilieu van de bevolking. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten hebben uit financiële overwegingen hun akkoord aan de PAS gegeven, in plaats van een vuist te maken. Jarenlang hebben ze tegen beter weten in de bewoners van het gebied een verhaal op de mouw gespeld, waarvan ze konden weten dat het niet klopte. Dat is op de rand van het onbetamelijke. Hoe zit het nu echt met het korhoen? De gebiedsanalyse zal opnieuw en nu eerlijk gedaan moeten worden en nu op basis van een duidelijke definitie van natuurherstel. Laat het bos en de bijbehorende biodiversiteit intact. Tot slot mogen er een paar (oud-)politici ter verantwoording worden geroepen!