Fotobijschrift: Staat van onderhoud van eerder omgevormde heide op de Sprengenberg
Vanuit de behoefte meer samenhang te brengen in bossen-, natuur- en klimaatbeleid werkt de overheid aan een nieuwe bossenstrategie. Rijk en provincies hebben in dit kader ambities en doelen opgesteld rond ‘Meer bos’, ‘Vitaal bos’, ‘Bomen buiten het bos’ en ‘Gebruik van het bos’. Deze thema’s worden de komende maanden uitgewerkt. Medio 2020 wordt de definitieve bossenstrategie verwacht.
Welke ambities en doelen?
“Met de Bossenstrategie willen we kwaliteit van de bossen verbeteren en de hoeveelheid bos laten toenemen. Met de Bossenstrategie willen we het draagvlak vergroten voor de wijze waarop we in Nederland met onze bossen en bomen omgaan. Dat vraagt ook helderheid over wanneer bos wordt gekapt en welke afwegingen daarbij worden gemaakt”. Hoofdambitie is om bij te dragen aan gezonde, toekomstbestendige en maatschappelijk gewaardeerde bossen.
Lofzang
Te lezen valt: “Bossen spelen een belangrijke rol in onze samenleving en worden hoog gewaardeerd. Bossen hebben een intrinsieke waarde. Het bos is een ecosysteem dat rust verdient en plaats biedt aan veel verschillende dieren en planten. Daarmee is het meer dan een verzameling bomen. De mens is afhankelijk van het bos, leeft ermee samen en heeft een zorgplicht. Daarnaast heeft bos een gebruikswaarde. De mens kan het bos gebruiken voor bijvoorbeeld houtvoorziening, voedsel, regulatie van de watervoorziening, het opslaan van koolstof of recreatie. Bomen geven betekenis aan ons leven en dragen bij aan onze culturele identiteit. We verbinden ons aan bomen en via bomen voelen we ons verbonden met de plek waar we wonen en met elkaar. Het is van belang de verschillende functies van bos door te geven aan toekomstige generaties”.
Waarom meer bos?
“Bosuitbreiding is noodzakelijk om de klimaatdoelen te realiseren en draagt ook bij aan verhoging van de biodiversiteit en een gezondere leefomgeving. Daarnaast is er een grote maatschappelijke waardering voor en behoefte aan bos. (…) Om de ambitie voor bosuitbreiding te realiseren is allereerst van belang dat alle ontbossing wordt gecompenseerd. (…) We gaan de ontbossing die is uitgevoerd in het kader van Natura 2000 met terugwerkende kracht ruimhartig compenseren (het gaat om kap die niet is gecompenseerd sinds 2017)”.
Enorme adder onder het gras
“We begrijpen goed dat (…) maatregelen wrevel kunnen oproepen. Wie zijn wij dat we het ene natuurtype (bos) opofferen voor een ander type (heide)? Vanwaar al die kunstmatige ingrepen in de natuur? Alleen verwijzing naar de Europese richtlijnen is dan niet voldoende. Ons uitgangspunt is dat terreinbeheerders deze maatregelen alleen uitvoeren als ze echt noodzakelijk zijn en dat ze investeren in het gesprek met inwoners over deze maatregelen en hen betrekken bij plannen voor compensatie”.
Brief aan de Tweede Kamer
In haar brief aan de Tweede Kamer van 3 februari 2020 vat minister Carola Schouten die enorme adder onder het gras kort samen: “(…) is het nodig om op korte termijn herstelmaatregelen uit te voeren om stikstofgevoelige natuur te versterken. Onderdeel van deze maatregelen is ook omvorming van (naald)bos naar andere natuurtypes, zoals heide en stuivend duin. Daarmee werken we aan herstel van biodiversiteit en waardevolle natuur. Gezien de urgentie op het stikstofdossier geven we de uitvoering van deze maatregelen voorrang. Ons uitgangspunt is dat we deze maatregelen alleen uitvoeren als ze echt noodzakelijk zijn”.
Noodzakelijk?
Wanneer zijn de zogenaamde natuurherstelmaatregelen op de Sallandse Heuvelrug daadwerkelijk noodzakelijk?
1. De stikstofdepositie neemt niet af door bos om te vormen naar heide. Er ligt al een reusachtig oppervlak aan heide dat overigens nauwelijks door de terreinbeheerders kan worden onderhouden. Méér heide vraagt nog meer onderhoud. Terugdringen van stikstofdepositie moet elders gebeuren.
2. De meeste diersoorten die in het kader van Natura2000 in stand moeten worden gehouden, doen het op de Sallandse Heuvelrug en elders prima. Alleen het korhoen heeft het echt moeilijk. Vormt dit dier zulke ‘waardevolle natuur’ dat alle predatoren moeten worden afgeschoten dan wel afgevangen en dat er 90 ha bos (met zijn bijbehorende biodiversiteit) moet verdwijnen?
Hoe noodzakelijk zijn de maatregelen? De ambitie ligt nauwelijks bij natuurbehoud. Er zijn andere motieven om de plannen door te drukken. De vrijblijvende ambitie om terreinbeheerders te laten investeren in het gesprek met inwoners over de maatregelen en hen te betrekken bij plannen voor compensatie, lijkt sympathiek maar de invloed van beide partijen op de uitkomsten is uiteraard totaal uit verhouding.
Op deze site hebben we er zoveel over geschreven. Er zijn talloze argumenten om het bos aan de westkant van de Sallandse Heuvelrug te behouden en te revitaliseren, maar de provincie Overijssel heeft klaarblijkelijk andere belangen. Met de begrippen ‘biodiversiteit’ en ‘versterking van de natuur’ heeft ze de minister zover gekregen om de Tweede Kamer een onvolledig beeld over de stand van zaken te laten geven. Bomen planten voor de biodiversiteit en bomen kappen voor de biodiversiteit. Met veel van dit soort woorden maar met weinig inhoud redeneer en kap je alles plat!