EU Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en commissaris Frans Timmermans presenteren vandaag hun pakket om het klimaat te redden. Het eerste doel is om in 2030 de CO2-uitstoot met 55% te hebben gereduceerd ten opzichte van 1990. Alle EU-lidstaten hebben zich hieraan gecommitteerd. Het bereiken van het eerste doel is nodig om het tweede doel te halen: CO2-neutraliteit in 2050.
Doel 1
Timmermans hamert op het belang om alle wetten tegelijk te bespreken: als er van één wet een stukje af wordt geschraapt, moet in een andere een scherper doel worden toegevoegd, anders komt het 2030-doel in gevaar. Volgens Trouw (21 april 2021) is GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout teleurgesteld. Hij vindt het doel nog te mager. Hij is kritisch over het meetellen (bij die min 55 procent) van CO2-absorptie door onder meer bossen en wetlands, waardoor de feitelijke uitstoot minder snel hoeft te dalen. “Daarmee is het werkelijke doel nu min 52,8 procent, niet min 55 procent”.
Zweedse model
Wanneer Europa doorgaat met ontbossing, zal dat percentage nog lager uitvallen. Op 12 juli 2021 besteedde de Volkskrant aandacht aan het Zweedse bosbouwmodel. ‘Natuurlijke bossen worden omgehakt, omgeploegd, gedraineerd en vervangen door boomplantages, monoculturen die in een rotatiecyclus van 60 tot 80 jaar een maximale houtproductie leveren. Het systeem wordt gedreven door een aantal grote bedrijven, deels in staatshanden. Een natuurgebied zo groot als Denemarken is er de laatste 20 jaar voor opgeofferd’.
Door de kaalkap breng je enorme hoeveelheden CO2 in omloop, ook uit de bodem. En als je soortenrijke bossen omhakt, krijg je ze nooit meer terug. Boompjes kun je planten, bossen niet, aldus Lina Burnelius van de ngo Protect the Forest.
De houtsector vindt bosbouw daarentegen duurzaam. Men zou minder kappen dan er jaarlijks bijkomt. Verder is de sector van mening dat juist productiebossen grote hoeveelheden CO2 opslaan. Kappen zou dus goed zijn voor het klimaat, omdat een oude boom amper nog CO2 opneemt en een jonge heel veel, aldus de Swedish Forest Industries.
Uit onderzoek is gebleken dat bomen tot op hoge leeftijd CO2 blijven opnemen, hoe dan ook méér dan de jonge aanplant. Met het Zweedse model wordt het moeilijk de Europese klimaat- en biodiversiteitsplannen te halen.
Klimaat vs. maatregelen in Nederland
Terwijl Nederland nog zowat moet beginnen met de uitvoer van het Urgenda-arrest, komen de EU-doelen daar bovenop. Ondertussen moet ons land ook grote stappen zetten om de stikstofcrisis te bezweren. De provincies en terreinbeheerders kiezen de laatste jaren voor het omvormen van bos naar heide en stuifzand. Hoe weegt onze overheid de klimaatcrisis ten opzichte van heide- en stuifzandherstel? Natuurlijk zijn er vanuit de Vogel- en Habitatrichtlijnen wettelijke eisen om de kwaliteit van de Natura2000-gebieden te behouden en te verbeteren. Is dat niet een schijnargument dat indruist tegen alles wat goed voor de natuur als geheel is? Is dat niet zoiets als vasthouden aan oude afspraken om katalysatoren van verbrandingsmotoren te verbeteren, terwijl heel Europa al lang bezig is met de overstap naar elektrische auto’s?
Geen woorden maar daden
Het wordt tijd dat Nederland ophoudt met te discussiëren over ‘ambities’ voor de bossenstrategie, het wordt tijd dat Nederland ophoudt met gerommel in de marge over de ‘compensatie’ van gekapte bossen. Wanneer er in het bos duizend bomen gekapt worden, vergaat daarmee een heel ecosysteem dat zich niet simpelweg laat compenseren door het her en der aanplanten van 1000 losse bomen. Het wordt tijd dat Nederland zich gaat realiseren hoe serieus de klimaatcrisis is en hoe we er alles aan zullen moeten doen om het restant Nederlandse bos te beschermen en te koesteren. En hopelijk kan de kapschade voor de toekomst enigszins worden beperkt door nieuwe aanplant op de plaats delict. Laat de biodiversiteitsstrategie van de Europese Unie (binnen het megapakket aan maatregelen) daartoe een eerste aanzet zijn. Maar de tijd dringt!