Op woensdag 23 maart 2022 meldde de NOS dat het ronduit slecht gesteld is met de natuur in Nederland en dat het beleid hierop tekort schiet. Volgens een rapport van de Raad voor de Leefomgeving richt de overheid zich teveel op beschermde natuurgebieden en vergeet zij alle andere vormen van natuur. De natuur wordt in de politiek gezien als kostenpost en als een ‘deelbelang dat economische groei hindert’. Het natuurbeleid is te weinig verbonden met andere vraagstukken, zoals woningbouw, energietransitie en verduurzaming van de landbouw.

Slechte staat van de natuur
De NRC, verwijzend naar hetzelfde rapport van de Raad voor de Leefomgeving, gaat op 26 maart 2022 een stapje verder: Nederlandse ecosystemen ‘staan op instorten’ en dat vraagt om een structurele aanpak. In Nederland gaat de vernietiging van de natuur sneller dan gemiddeld in Europa, vooral door verstedelijking, aanleg van wegen en milieuvervuilende landbouwmethoden. Onlangs kwam al in het nieuws dat de waterkwaliteit in Nederland onderaan bungelt in Europa. “Dat komt vooral door de hoge bevolkingsdichtheid en het zeer intensieve landgebruik, wat zorgt voor teveel stikstof en fosfor in het oppervlaktewater”.

Waarom is echt natuurherstel nodig?
Volgens de NRC wijst het rapport op de dwingende noodzaak om beter met de natuur om te gaan:
1. om klimaatverandering tegen te gaan
2. om de voedselvoorziening te verduurzamen
3. om de gezondheid en het welbevinden van de mensen te bevorderen
4. om het verdwijnen van dieren, planten en schimmels (die cruciaal zijn voor gezonde bodems) te keren

Wie kwam er op voor de natuur?
Ondanks dat (in de woorden van NRC) aantasting van de natuur als economische externaliteit doorgeschoven kon worden naar de toekomst, is toch de grote vraag wat de terreinbeheerorganisaties en andere overheidsgerelateerde instanties hebben gedaan om de oorzaken van natuuraantasting tegen te gaan. Er zijn zo ongelooflijk veel mensen betrokken bij ‘natuurbehoud’ en ‘natuurherstel’. Er gaat zo ongelooflijk veel geld in om. En het resultaat van al die inspanningen in de afgelopen vijftig jaar blijkt nu dat Nederlandse ecosystemen op instorten staan. Zijn er verkeerde keuzes gemaakt? Laten natuurbeheerders zich voor het karretje spannen van de economische instituties? Drukt de wetenschap onvoldoende stempel op de politiek of laat men zich daar voor hetzelfde karretje spannen? Gelukkig zijn er ook natuurminnende organisaties en lokale initiatieven die zich met hart en ziel hebben ingespannen om de problematiek voor het voetlicht te brengen en er, waar mogelijk, iets aan te doen.

Andere aanpak
Voor de Sallandse Heuvelrug (en elders in Overijssel en in de rest van Nederland) is in het verleden besloten tot ingrijpende maatregelen om de ‘natuur te herstellen’. Bossen worden op grote schaal gekapt, de heide wordt uitgebreid, dieren worden afgeschoten. Gezien het bovenstaande is het bijzonder twijfelachtig of dit door politiek en deskundigen ingezette beleid leidt tot bescherming van de natuur. Echte natuur hebben we in ons land niet meer. Alles is aangelegd. Toch zijn er gebieden waar ecologische systemen zichzelf in stand kunnen houden. De mens weet het niet altijd beter dan de natuur zelf. Sorry voor al die mensen die een leuke boterham verdienen aan natuurbeheer, maar misschien moeten we de natuur eens een tijdje zijn eigen gaan laten gaan. Slechter dan het nu met ingrijpen van de mens gaat, kan haast niet. De natuur heeft het, vóórdat de mens op aarde kwam, honderden miljoenen jaren prima gered. Laat al die bij natuur betrokken mensen hun kennis en ervaring inzetten voor het scheppen van randvoorwaarden voor een gezonde natuur. Minder stikstof, andere landbouwmethoden, inzet op schoner vervoer, etc. Betrek lokale bewoners en boeren bij de materie in plaats van ‘vóór hen’ te denken. Wellicht wordt het dan nog wat met de Sallandse Heuvelrug en de natuur in de rest van Nederland.