Milieujurist Armanda Govers betoogt in de NRC van 9 november 2022 dat er sprake is van misleiding wanneer bedrijven claimen klimaatneutraal te opereren door hun CO2-uitstoot te compenseren via bosaanplant.
Emissiehandel
Volgens de Nederlandse Emissieautoriteit is de wettelijk gereguleerde emissiehandel een marktinstrument om de CO2-uitstoot te verminderen. Met één emissierecht mag een bedrijf 1 ton koolstofdioxide (CO2) uitstoten. Het aantal beschikbare rechten is beperkt en gaat elk jaar omlaag. De prijs voor een emissierecht wordt bepaald door vraag en aanbod. Het idee is om bedrijven (door schaarste steeds meer) te laten betalen voor CO2-uitstoot, waardoor ze geprikkeld worden om te investeren in lagere uitstoot.
Koolstofkredietmarkt
Daarnaast is er een vrijwillige koolstofkredietmarkt, waar volgens Govers zo’n twee miljard euro in om gaat. Twee derde hiervan is gebaseerd op bescherming of aanplant van bossen. Het idee hier is dat bedrijven CO2 uitstoten en claimen dat die uitstoot wordt gecompenseerd door de aanplant van bomen die de CO2 weer opnemen.
Klopt dat?
Shell maakte nog niet zo heel lang geleden reclame voor CO2-neutraal rijden. Wanneer klanten een cent per liter brandstof méér betaalden, zou Shell in verre landen bossen aanplanten. De Reclame Code Commissie en het daaraan verbonden College van Beroep hebben geoordeeld dat Shell niet kon aantonen dat de nieuwe bossen de CO2-uitstoot vanuit het wegverkeer kunnen compenseren. Govers stelt dat geen enkel bedrijf erin slaagt de compensatie door bossen te bewijzen, omdat “er simpelweg geen bewijs bestaat”. Het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, is van mening dat als bos netto CO2 opslaat, dit niet de uitstoot van andere sectoren compenseert.
Waarom?
Govers zegt daarover: “bossen zijn levende organismen die afhankelijk zijn van weersomstandigheden en menselijke activiteiten. De schattingen over hoeveel CO2 bossen opzuigen en weer uitstoten lopen sterk uiteen. Aangezien de boskap niet afneemt en het klimaat grilliger wordt, is het onwaarschijnlijk dat de in de boomstammen opgeslagen koolstof permanent blijft vastgelegd”.
Verdienmodel
In het NRC-opiniestuk wordt verwezen naar een onderzoek van de Duitse kant Die Zeit, waaruit blijkt dat er in de praktijk slechts een klein deel van de betalingen voor koolstofkredieten daadwerkelijk naar bosprojecten gaat. Govers stelt dat koolstofkredieten in de eerste plaats een boekhoudkundig verdienmodel zijn en helaas geen redding voor het klimaat. De enige echte oplossing is broeikasgasreductie.
Aanplant
Wereldwijde reductie van CO2-uitstoot hoeft geen belemmering te zijn voor de bescherming en aanplant van bos. Ook al is de balans tussen uitstoot van CO2 door bedrijven en de opname van CO2 door jonge boomaanplant negatief, de bijdrage van koolstofopslag door bestaande bossen en bomen is onmiskenbaar groot. Het is daarom van het grootste belang om bossen te beschermen en nieuw bos te creëren. Laten we met z’n allen, ook de terreinbeheerorganisaties, bijzonder zuinig zijn op het restant bos dat we in Nederland nog hebben.