Van de minister die natuur in haar portefeuille heeft, hadden we verwacht dat ze zich sterk zou maken voor de natuur. De wijze waarop de minister de kamer informeert, stelt op dat gebied teleur. Stel: “Als kinderen na de basisschool onvoldoende kunnen lezen, schrijven en rekenen, dan steek je als kabinet geld in het verlagen van de onderwijsnormen in het voortgezet onderwijs ”. Zou dat de oplossing zijn? Of zou je beter iets aan het basisonderwijs kunnen doen? In de brief van minister Carola Schouten aan de Tweede Kamer (Voortgang stikstofproblematiek: maatregelen natuur van 19 februari 2020) gaan er miljoenen aan belastinggeld naar het aanpassen van de natuur om die minder gevoelig te maken voor stikstof. Die gedachte komt nog uit het PAS-tijdperk, maar dat tijdperk is voorbij. Deze brief is de wereld op zijn kop.
Brief
Schouten schrijft: De opgave waar Nederland voor staat als gevolg van stikstofproblematiek is fors. De aanpak kent drie sporen, nl. aanpak van de stikstofbron, natuurherstel en -verbetering, en ‘gebiedsgerichte aanpak waarin deze elementen samenkomen’. In deze brief valt er niets lezen over de wijze waarop de minister de stikstofbron wil aanpakken. Toch zit daar de kern van de oplossing. Ook valt er niets te lezen over de gebiedsgerichte aanpak. Daarentegen trekt het kabinet € 250 miljoen uit, waarvan helft voor een natuurbank en de andere helft voor het nemen van gerichte maatregelen voor natuurherstel en -verbetering ter vermindering van de stikstofgevoeligheid van de natuur.
Eén van de oorzaken dat Nederland niet op koers ligt voor het behalen van de instandhoudingsdoelen van de Vogel- en Habitatrichtlijn is het teveel aan stikstofdepositie op Natura2000-gebieden, zo geeft Schouten aan. Dat klopt en dat was veertig jaar geleden al bekend. Al die tijd is er bewust voor gekozen om er niets tegen te doen. Nu de politieke druk stijgt, komt de minister met een ‘ingrijpende’ oplossing: het creëren van condities waardoor de natuur tegen een stootje kan en scherp kijken of bepaalde natuurdoelen nog wel haalbaar zijn. We hadden, eerlijk gezegd, iets meer van de minister verwacht.
Gaat de Tweede Kamer hiermee akkoord of komen er heldere vragen?
Omdat het probleem zo ernstig is en de oplossing zo beperkt, valt het niet mee om enig cynisme te bedwingen. Is het, wanneer de kraan wijd open staat, de afvoer verstopt zit en de houten vloer daaronder te lijden heeft, het meest handig om de houten vloer te vervangen door tegels die beter tegen water kunnen? Of is het beter om de kraan dicht te draaien en de afvoer te repareren? Ja, maar zou dat goed zijn voor de waterproductie en -verkoop? Nee, maar wel voor de vloer!
1. Natuurherstel en -verbetering is geen herstel, noch verbetering. Het is het creëren van wensnatuur om toch stikstof te kunnen blijven uitstoten. En de vraag is of die aanpassingen enig effect zullen sorteren. De enige manier om de natuur echt te herstellen, is door de stikstofkraan daadwerkelijk fors dicht te draaien. En ja, wellicht moeten we daarvoor ons luxe economisch model gaan aanpassen.
2. Wat is er gebeurd met alle miljoenen die waren uitgetrokken voor Natura2000? Waren die niet al aangewezen voor dit soort ‘robuuste’ natuur? Waarom moet er nu weer € 125 miljoen belastinggeld extra aan besteed worden? En dan, hoe wordt bepaald of dat bedrag nuttig wordt besteed? Hoe meet je de resultaten?
3. In heel veel (Natura2000-) gebieden worden er op grote schaal bomen gekapt ten gunste van die zogenaamd robuuste natuur. De terreinbeheerders spinnen daar op korte termijn garen bij, omdat de houtverkoop bijdraagt aan de eigen inkomsten. Voor de lange termijn schieten ze in hun eigen voet. Waarom staan ze niet op voor de natuur?
4. En hoe legt de overheid de geplande aanplant van bomen uit, terwijl zij overal grote oppervlakten bos laat kappen. Grote bomen zijn nu juist robuust en dragen bij aan de oplossing van klimaatvraagstukken. Zie ook blog 81: Schoutens kamerbrief over de bossenstrategie.
De kamerbrief bevat allemaal intenties die heel veel geld kosten. De kamer wordt een mooi verhaal voorgespiegeld, waarvan we nu al weten dat er over een paar jaar vragen over gesteld gaan worden. Maar dan is het te laat. Dan is de natuur al beschadigd, is er verschrikkelijk veel gemeenschapsgeld aan de verkeerde dingen besteed en zijn de verantwoordelijke bewindslieden gevlogen. De Tweede Kamer moet nú ingrijpen.