Dezelfde bomen: een jaar geleden en nu
Als deelnemer aan één van sessies rond de ontwikkeling van de bossenstrategie, ontvang ik het Nieuwsbericht Voortgang Bossenstrategie. In het nieuwsbericht van april 2020 staan heel mooie woorden: de ontvangers van de nieuwsbrief zijn op een of andere manier betrokken bij de bossenstrategie. Die betrokkenheid wordt gewaardeerd, omdat input nodig is voor een breed gedragen bossenstrategie.
De praktijk
Wat staat er verder in het nieuwsbericht van april 2020? ‘We houden u op de hoogte van de ontwikkelingen via een aantal nieuwsberichten om zo met vereende krachten aan een gezond bos te kunnen werken’.
In deze zin zit een merkwaardige contradictie. Enerzijds vindt men input noodzakelijk, maar anderzijds kiest men voor het unilateraal informeren van de betrokkenen. Dat zijn geen vereende krachten. Tijdens een tweetal bijeenkomsten heeft iedereen input mogen leveren en vanaf dat moment werkt de overheid verder aan haar eigen plan en informeert zij de ‘betrokkenen’ slechts over de ontwikkelingen. Hoe is de input verwerkt en wat kan iedereen in dit stadium nog bijdragen?
Het ministerie van LNV “betrekt een breed palet aan deskundigheid”, o.a. door samenwerking met de Werkgroep Bomen, Bos en Natuur (BBN).
De vraag is wie er zijn vertegenwoordigd in de BBN? Is dat een reële afspiegeling van de betrokkenen in Nederland of is dat een beperkte set aan clubjes die op een of andere manier met bos te maken hebben? Als men serieus streeft naar een breed gedragen bossenstrategie, dan ontbreekt een heel belangrijke speler op het terrein: de bevolking van Nederland. Niet alleen maar ‘experts’ (met elk hun belangen), maar gewoon ook de mensen in het land zouden (veel meer) hun input moeten mogen leveren aan de bossenstrategie.
Aanplant vs. boskap
In haar brief aan de Tweede Kamer van 3 februari 2020 verwijst Carola Schouten naar de notitie Doelen en Ambities van de Bossenstrategie, met daarin een grote lofzang op bos. “Bosuitbreiding is noodzakelijk om de klimaatdoelen te realiseren en draagt ook bij aan verhoging van de biodiversiteit en een gezondere leefomgeving. Daarnaast is er een grote maatschappelijke waardering voor en behoefte aan bos”. Vijf miljard euro gaat de overheid besteden aan de stikstofcrisis. Drie daarvan zijn bedoeld voor ‘herstel van de natuur’. In het geval van het ‘Helhuizenbos’, maar ook in vele andere gebieden, zal er bos worden gekapt ten gunste van stuifzand en heide (waar dat al niet op grote schaal gebeurd is!). Stemt dat overeen met de doelen en ambities zoals de minister die in woorden schetst? Lost die investering de stikstofcrisis op? Draagt die bij aan het realiseren van klimaatdoelen (neemt zand CO2 op?)? Verhogen stuifzand en heide per saldo de biodiversiteit?
Tegelijkertijd wil de minister boskap compenseren door nieuwe aanplant van jonge bomen. Aan de ene kant worden er volwassen bomen gekapt en aan de andere kant worden er sprietjes voor in de plaats geplant. Helpen die dan wél om de stikstofcrisis aan te pakken (en grote bomen niet….?). Dragen sprietjes net zoveel bij aan de klimaatdoelstellingen als volwassen bomen, aan verhoging van de biodiversiteit en een gezondere leefomgeving, aan de maatschappelijke waardering voor en behoefte aan bos…?
Overheid
Is dit het beleid waar miljarden euro’s aan belastinggeld aan mogen worden besteed? Waar sluit de aanpak van de stikstofcrisis aan bij de bossenstrategie? Het is de hoogste tijd dat de Tweede Kamer ingrijpt.
We hebben een aantal vragen voorgelegd aan het Ministerie van LNV. Pauline Buffing, beleidsmedewerkster Bossenstrategie bij de Directie Natuur en Biodiversiteit, antwoordt dat “De ambities en doelen zijn na uitgebreide consultatie tot stand gekomen. We werken nu uit hoe we die ambities en doelen kunnen realiseren. U heeft een punt dat in deze situatie de inbreng van een bredere groep mensen in het land beperkt blijft. We zoeken nog naar een manier om een bredere groep mensen input te laten leveren op een aantal hoofddilemma’s”.
“Wat betreft de stikstofproblematiek geldt als uitgangspunt dat gelijktijdig wordt gewerkt aan zowel natuurherstel als een reductie van de stikstofdepositie. De herstelmaatregelen blijven noodzakelijk en het omvormen van bos kan daar onderdeel van zijn. Waar dat het geval is, gaan we ruimhartig compenseren”.
Waar het op lijkt, is dat een jaren geleden ingezette koers stevig zal worden voortgezet. Het ministerie begrijpt de vragen wel, maar die passen niet in de koers. En dan volgt het standaard antwoord! We kunnen wel stellen dat de bossenstrategie een farce blijkt. Het beleid staat immers al lang vast. Experts worden als excuus-Guus en excuus-Truus gebruikt. Het is bijzonder spijtig dat onze overheid ervoor kiest om belangrijke stukken natuur tegen heel hoge kosten af te breken en er een merkwaardig soort wensnatuur voor in de plaats te creëren. In tijden van corona moeten we waakzaam zijn dat er door alle terechte aandacht voor een zeer ernstige gezondheidscrisis, niet te makkelijk besluiten rond natuur worden doorgedrukt.