Verschillende kranten berichten erover: de rechter rekent af met het stikstofbeleid van de overheid.
Onrechtmatig stikstofgedoogbeleid
Op 28 januari 2022 schrijft de Volkskrant op de voorpagina dat de rechtbank in Zwolle in vier gelijksoortige rechtszaken heeft bepaald dat het stikstofgedoogbeleid van provincies onrechtmatig is. De provincies gedoogden dat bedrijven zonder vergunning stikstof uitstootten. De overheid had echter naast het bedrijfsbelang ook het natuurbelang moeten laten meewegen. Door vernietiging van de PAS door de Raad van State opereren circa 3500 bedrijven, veelal veehouderijen, al bijna drie jaar illegaal, omdat ze niet over een geldige natuurvergunning beschikken. De minister van LNV in het vorige kabinet, Carola Schouten, had de overtreders beloofd dat zij binnen drie jaar gelegaliseerd zouden worden. Logisch dat ze een afwachtende houding aannamen. Nu het natuurbelang in de legalisering moet worden meegenomen, zullen de overtredende bedrijven niet makkelijk een natuurvergunning krijgen. Ze kunnen elk voor zich onmogelijk aantonen dat hun (extra) stikstofuitstoot geen negatieve gevolgen heeft voor nabijgelegen natuurgebieden. De bedrijven zijn afhankelijk van overheidsmaatregelen die vermindering van de uitstoot moeten bevorderen. “De provincies hebben de invloed van de illegale stikstofemissies op zwaar belaste natuurgebieden niet onderzocht, maar beweren desondanks dat dit effect klein is”. De rechter geeft nu aan dat natuurvergunningen pas weer aan de orde zijn, zodra het stikstofreductiebeleid van het kabinet substantiële vruchten afwerpt. “Maar het nieuwe kabinet moet dit beleid grotendeels nog vormgeven”.
Salderen van stikstofrechten
Op 27 januari 2022 schrijft de NRC dat de Raad van State al in mei 2019 aangaf dat er jarenlang te weinig is gedaan om de stikstofneerslag in Nederland terug te dringen, met grote negatieve gevolgen voor de natuur. Daardoor kwam de vergunningverlening voor bouwprojecten direct stil te liggen. Overheden gingen op zoek naar kleine juridische wegen om toch te kunnen bouwen. De meest gebruikte truc is om stikstofrechten van gesloten of gestopte bedrijven te gebruiken voor andere bedrijven. Daardoor is er netto meer stikstof uitgestoten, terwijl dit niet mag. ‘Hoevéél meer’ kan het ministerie van LNV niet zeggen, omdat dit niet landelijk wordt bijgehouden. De provincies gaan over de vergunningen… De Volkskrant voegt daar op 29 januari 2022 aan toe dat de rechters een heldere boodschap aan de politiek afgeven: het moet maar eens afgelopen zijn met het creatief interpreteren van Europese natuurbeschermingswetten. Op dit moment stimuleert het kabinet om ongebruikte stikstofruimte te benutten door de handel in uitstootrechten toe te staan. Volgens Trouw van 28 januari 2022 (‘Provincies spelen een kat-en-muisspel met rechters’) vroeg de rechter in Den Haag om betere regels. Het salderen, zei de rechter, ‘is dweilen met de kraan open’. Kortom, werk aan de winkel voor het kabinet Rutte IV om te herstellen wat de vorige kabinetten Rutte verkeerd hebben gedaan.
Natuur voorop
Steeds duidelijker wordt dat de rijksoverheid en de provincies, bij de afweging van belangen, de balans nooit naar de natuur lieten uitslaan. Wel zijn er miljoenen euro’s besteed aan onderzoeken en projecten ‘om de natuur weerbaarder te maken tegen stikstof’. Wisten ze niet beter, wilden ze niet beter of konden ze niet beter?? Hoe dan ook, overal in den lande werden er zogenaamde natuurherstelmaatregelen in het leven geroepen. Kort samengevat kwamen die neer op het kappen van bomen ten gunste van heide en stuifzand. En dat zou allemaal geweldig zijn voor de biodiversiteit. Ondertussen kampen we op de Sallandse Heuvelrug met slecht onderhouden heide, eindeloos veel pijpestrootje (indicator voor stikstofdepositie) en een totaal mislukt korhoenderproject. En het kappen gaat maar door.
Maatregelen
Dat de stikstofdepositie drastisch moet worden gereduceerd, staat als een paal boven water. Overheidsmaatregelen gaan richting het uitkopen en verduurzamen van veehouderijen (stalwassers). Reikt de creativiteit niet verder dan dat? Waarom wordt er niet mét (in plaats van vóór) de boeren bekeken hoe ze op korte termijn kunnen overschakelen op organische kringlooplandbouw, zodanig dat ze hun inkomen op peil houden en tegelijkertijd de natuur veel minder belasten? Hoe kunnen boeren worden betrokken bij natuurbeheer? En laat de overheid vooral stoppen met de huidige ‘natuurherstelmaatregelen’ die de natuur meer kwaad dan goed doen. De focus moet gaan liggen op bescherming, herstel en revitalisatie van bos! Op de Sallandse Heuvelrug is daar genoeg ruimte voor!